Telkens wanneer u merkt dat u zich bezighoudt met een algemeen stuk informatie en denkt dat het specifiek op u van toepassing is, kunt u worden beïnvloed door de zogenaamde Barnum-effect. Deze marketingtruc is bedoeld om consumenten naar zich toe te trekken door ze het gevoel te geven dat ze gewaardeerd worden. Maar wist je hoe het begon? 

Het Barnum-effect is een psychologisch fenomeen waarbij mensen de neiging hebben om lichtgelovig te geloven dat algemene informatie die op de meeste mensen van toepassing is, uniek voor hen is.

Het Barnum-effect

De Barnum-effect, ook wel het Forer-effect genoemd, is een psychologisch fenomeen waarbij individuen in algemene beschrijvingen geloven alsof ze hun eigen unieke persoonlijkheid nauwkeurig beschrijven. De meeste mensen hebben de neiging om te denken dat een vaag verhaal specifiek gaat over: ook al is het een algemene uitspraak.

Het Barnum-effect laat zien hoe vatbaar mensen zijn voor dit soort bedrog omdat ze de informatie die ze lezen aan zichzelf koppelen, terwijl het in feite ook op anderen van toepassing is. Deze psychologische truc wordt vaak gebruikt door paranormaal begaafden, goochelaars, handpalmlezers en kristallen bolkijkers. (Bron: geneurificeerd)

Deze psychologische truc werkt het beste als de gegeven verklaring positief is. Het werkt zelden met negatieve uitspraken, omdat mensen de neiging hebben om af te wijken van negatieve opmerkingen. Het effect werkt het beste als de uitspraken vaag en algemeen zijn. Het geheim is het combineren van overwegend positieve uitspraken en het besprenkelen van enkele negatieve inzichten, terwijl je zinnen opneemt soms om hun persoonlijkheid te beschrijven. (Bron: Brits)

Hoe begon het Barnum-effect? 

De term werd voor het eerst bedacht door psycholoog Paul Meehl in 1956. Meehl bracht het fenomeen in verband met een opmerking die zou zijn geuit door The Greatest Showman, Phineas T. Barnum. Naar verluidt verklaarde Barnum dat zijn succes werd veroorzaakt door het feit dat: er wordt elke minuut een sukkel geboren. (Bron: geneurificeerd)

Dit psychologische fenomeen wordt soms de Forer-effect, het is genoemd naar de psycholoog Bertram Forer en zijn studie uit 1948. Forer heeft 39 van zijn studenten een nep-psychologietest afgenomen. De nep-persoonlijkheidstest heette Diagnostische test leeg en beweerde dat onthullen persoonlijke motiverende factoren in perceptuele selectiviteit. Zijn studie werd gepubliceerd met de titel De denkfout van persoonlijke validatie: een demonstratie van goedgelovigheid in de klas.

Na een week gaf de psycholoog elk van zijn studenten een zogenaamd geïndividualiseerd resultaat. Hier zijn enkele van de algemene uitspraken, zoals vermeld op Trait Lab.

• Je hebt een grote behoefte aan andere mensen om je aardig te vinden en te bewonderen.
• Je hebt de neiging om kritisch op jezelf te zijn.
• U heeft veel onbenutte capaciteit die u niet in uw voordeel heeft gebruikt.

Vervolgens ging hij ze onderzoeken en vroeg hen om de resultaten te beoordelen op hoe goed ze verband hielden met hen. Vervolgens vroeg hij zijn studenten om de uitspraken te beoordelen in termen van hoe goed ze op hen persoonlijk van toepassing waren. Hij behaalde een ongelooflijk hoge nauwkeurigheid voor deze test.

Natuurlijk waren de resultaten nep. Forer legde stukjes en beetjes bij elkaar van de algemene eigenschappen van de studenten die hij in een astrologieboek vond. Alle deelnemers aan het onderzoek ontvingen exact dezelfde lijst met verklaringen in plaats van wat Forer beweert op maat te zijn.

Hij ontdekte toen dat universeel geldige uitspraken mensen gemakkelijk kunnen misleiden. Ze hebben de neiging om te onderschatten hoeveel gedachten en ervaringen gewoon zijn. Hij ontdekte dat de waargenomen nauwkeurigheid van een beoordeling spreekt over de geldigheid ervan. (Bron: Eigenschappenlab)