Een plant is een levend wezen dat lijkt op bomen, struiken, kruiden, grassen, varens en mossen. Het groeit op een vaste locatie, absorbeert water en anorganische stoffen via zijn wortels en synthetiseert voedingsstoffen in zijn bladeren door middel van fotosynthese met behulp van het groene pigment chlorofyl. Maar van welke plant kun je verhongeren?
Als het verkeerd wordt geconsumeerd, kan de Australische watervaren, bekend als Nardoo, hongersnood veroorzaken. De plant bevat grote hoeveelheden van een enzym dat thiamine of vitamine B1 vernietigt, waardoor uw lichaam geen energie uit voedsel kan halen, zelfs niet als u een uitgebalanceerd dieet volgt.
Een levensredder of een levennemer?
In augustus 1860 leidde Robert O'Hara Burke een expeditie van mannen uit Melbourne, onder wie William John Wills als landmeter. Ze wilden de eerste mensen zijn die van zuid naar noord over het continent trokken.
Burke en Wills waren van plan een route tot stand te brengen die de nieuw uitgevonden telegraaflijn via Java met Europa zou verbinden. Ze wilden een mogelijk spoortraject onderzoeken en kijken of er een binnenzee was.
Burke en Wills waren drie maanden onderweg toen ze hun kamp opsloegen in de buurt van Coopers Creek en geen voedsel meer hadden. De lokale Aboriginals voorzagen hen van Nardoo, dat ze dankbaar verwelkomden. Het stilde hun honger en al snel begonnen ze hun Nardoo te maken, het fijn te malen en te mengen met water om een dunne pasta te maken, zoals ze de lokale bevolking hadden zien doen.
Ondanks het feit dat ze tot vier of vijf pond per dag aten, werden de twee ontdekkingsreizigers zwakker en magerder en ontwikkelden ze symptomen zoals trillende benen en een gestaag afnemende hartslag, zoals Wills in zijn dagboek optekende.
Wills begreep niet waarom hij honger had terwijl hij zoveel Nardoo at. Hij wist niet dat Nardoo thiaminase bevat, een enzym dat thiamine (vitamine B1) afbreekt, waardoor het niet meer beschikbaar is voor het lichaam. Ondanks dat het vereist is in sporenniveaus, is thiamine noodzakelijk voor het energiemetabolisme en de neuron- en hersenfunctie. Thiamine is nodig om ATP te produceren, een complexe chemische stof die energie levert voor cellen om te functioneren. Mensen met een laag thiaminegehalte hebben ook een teveel aan cholinesterase, een enzym dat zenuwimpulsen reguleert, dat bij onderbreking het perifere zenuwstelsel kan verstoren. (Bron: ABC-wetenschap)
Nardoo, de woestijnvaren
Een sporofyt is een volwassen plant. Naarmate de bladeren van de sporofyt groter worden, onthullen ze de oorsprong van de Nardoo als een varen. Jonge bladeren die in het ontwikkelingspunt zijn opgerold, ontvouwen zich zoals die van meer bekende boomvarens en adelaarsvarenvarens.
Wanneer de varen groeit, produceert hij sporocarps, dit zijn complexe, nootachtige dingen tot negen millimeter lang die ontspruiten uit de wortelstok (ondergrondse stengel/wortel). De sporocarp is een stijve capsule gevuld met zetmeelrijke sporen.
De sporocarps banen zich een weg naar de bodem van spleten gevormd in de opdrogende modder. Ze kunnen maximaal 30 jaar blijven. Wanneer de sporocarps onder water komen te staan, zwelt de zetmeelrijke pakking op tot de consistentie van gelei, waardoor de schaal breekt en de sporen vrijkomen. De sporen ontkiemen in deze massa en vormen kleine overgangsplanten die bekend staan als prothallus. De prothallus kan mannelijk of vrouwelijk zijn en sperma of eieren genereren. Wanneer een zaadcel een eicel bevrucht, rijpt het uit tot een sporendragende sporofyt, de plant die bekend staat als Nardoo, en begint de cyclus opnieuw. Verrassend genoeg hebben alle andere levende varens slechts één soort prothallus, zonder mannelijke en vrouwelijke varianten. Dit specialisatieniveau onderscheidt het nardoo-geslacht Marsilea als de meest geavanceerde van alle varens. (Bron: ABC-wetenschap)