Hartkatheterisatie is een procedure waarbij een kleine, flexibele, holle buis in een bloedvat in de lies, arm of nek wordt geplaatst die naar de kamer van het hart leidt. Dit wordt vaak gedaan voor diagnostische en interventionele doeleinden, maar wist u wie deze procedure het eerst uitvoerde?
Dr. Werner Forssmann voerde de eerste hartkatheterisatie bij zichzelf uit in 1929. Hij nam een röntgenfoto als bewijs van de procedure. In 1956 kreeg hij de Nobelprijs voor Fysiologie.
Wie was Dr. Werner Forssmann?
Werner Theodor Otto Forssmann werd geboren op 29 augustus 1904 in Berlijn. Na zijn afstuderen aan het Askanisches Gymnasium in 1922, ging hij naar de Universiteit van Berlijn en koos ervoor om medicijnen te studeren. Hij slaagde voor het staatsexamen in 1929. Hij ging naar de Universitaire Medische Kliniek voor zijn klinische opleiding en werkte onder professor Georg Klemperer. Hij studeerde menselijke anatomie onder professor Rudolph Fick en ging naar het August Victoria Home in Eberswald voor klinische instructie in chirurgie. (Bron: Nobelprijs Organisatie)
De ontwikkeling van hartkatheterisatie
Bij Victoria Home ontwikkelde hij eerst de techniek voor de cardiale katheterisatie procedure. Hij deed dit door een canule in zijn eigen antecubitale ader in te brengen. Hierdoor passeerde hij een katheter van 65 cm en liep toen naar de afdeling radiologie en liet er een röntgenfoto van maken. Er werd ook een foto gemaakt van de katheter die in zijn rechter oorschelp lag. (Bron: Nobelprijs Organisatie)
De juiste procedure
Forssmann negeerde het advies van zijn afdelingshoofd om de procedure niet door te zetten. Hij haalde alleen de operatiekamerverpleegster over die verantwoordelijk was voor de steriele benodigdheden. Gerda Ditzen, de verpleegster, was het daarmee eens, maar alleen als hij de procedure bij haar deed dan bij zichzelf. Forssmann bedroog haar door haar vast te binden op de operatietafel en te doen alsof ze plaatselijke verdoving toepast. Hij sneed haar arm terwijl hij eigenlijk hetzelfde deed voor zichzelf. Hij bracht verdoving aan op zijn onderarm en bracht de urinekatheter in zijn antecubitale ader.
Het afdelingshoofd ergerde zich enorm aan de stunt die Forssmann uithaalde, maar hij herkende zijn ontdekking ook. Hij stond Forssmann toe om nog een katheterisatie uit te voeren bij een terminaal zieke vrouw. Na de procedure verbeterde de toestand van de patiënt dramatisch nadat hij via deze procedure medicatie had gekregen. (Bron: Nobelprijs Organisatie)
Dr. Werner Forssmann na de ontdekking
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog diende Forssmann als sanitair officier die uiteindelijk de rang van chirurg-majoor bereikte. Hij werd een gevangene van water tot 1945, toen hij werd vrijgelaten. Op dat moment ging hij met zijn vrouw in de praktijk in het Schwarzwald.
Hij oefende vanaf 1950 als uroloog in Bad Kreuznach en is sinds 1958 hoofd van de chirurgische afdeling van het Evangelisch ziekenhuis in Düsseldorf.
In 1956 ontving Forssmann de Nobelprijs voor de Fysiologie voor de hartkatheterisatieprocedure. Hij ontving de prijs samen met André Cournand en Dickison W. Richards. In hetzelfde jaar werd hij benoemd tot Honorary Professor of Surgery and Urology aan de Johannes Gutenberg University. (Bron: Nobelprijs Organisatie)