Hiroshima en Nagasaki werden in de tweede wereldoorlog gebombardeerd omdat het grotendeels bevolkte gebieden waren. Kyoto was ook een verstedelijkt en bevolkt gebied, maar het werd niet aangevallen. Maar waarom werd Kyoto gespaard van de verwoesting? 

Volgens historici heeft de Amerikaanse minister van Oorlog het stadje Kyoto gespaard vanwege zijn gehechtheid aan de plaats. Hij ging er voor zijn huwelijksreis in de jaren 1920 en vond het zo leuk dat hij ervoor koos om het te bewaren. 

De bomaanslagen op Japan plannen

De oprichtingsvergadering van de DoelcommissieHet werd uitgevoerd in het Pentagon op 27 april 1945. Generaal Leslie Groves, het hoofd van de Manhattan Project, was een van de aanwezigen.

De fundamentele keuzes van de bijeenkomst hadden betrekking op de operationele onderdelen van het bombardement. De atoombom zou visueel moeten worden gebruikt, niet via radar. De weersomstandigheden moesten gunstig zijn.

De commissie was het erover eens dat de doelstellingen belangrijke stedelijke centra met een omtrek van ten minste drie mijl tussen de Japanse steden Tokio en Nagasaki en die een hoge strategische waarde hebben. De volgende steden werden voor het eerst opgenomen op de lijst:

• Baai van Tokio
• Kawasaki
• Yokohama
• Nagoya
• Osaka
• Kobe
• Kyoto
• Hiroshima
• Kure
• Yawata
• kokura
• Shimosenka
• Yamaguchi
• Kumamoto
• Fukuoka
• Nagasaki
• Sasebo

De commissie gaf de lijst vervolgens de volgende dag door aan hogere mensen. De lijst met doelen werd teruggebracht tot drie steden die centraal stonden. Hiroshima was als eerste het doelwit, daarna Kyoto en als laatste Yokohama. 

Tijdens de tweede vergadering van het doelcomité werd Kyoto op 10 en 11 mei 1945 belangrijker. Kyoto diende als een vitale spoorverbinding tussen Osaka en Tokio, huisvestte verschillende belangrijke oorlogsondernemingen en talloze fabrieken in vredestijd zijn herbestemd voor militaire doelen.

Bovendien beschikte het over een nieuwe fabriek voor vliegtuigmotoren die naar schatting 400 motoren per maand kan produceren, waarmee het de op een na grootste in Japan is. Het had meer dan een miljoen mensen, van wie de meerderheid pendelde naar oorlogsproductie-installaties.

Op 15 mei 1945 ontving de luchtmacht van het Amerikaanse leger een richtlijn waarin werd verzocht om Hiroshima, Kyoto en Niigata toe te voegen aan een lijst van gereserveerde gebieden die niet als doelwit mogen worden beschouwd om ze te behouden als doelen voor atoombommen. (Bron: Nucleair Geheim)

Hoe Kyoto van de doelenlijst werd verwijderd

Op 30 mei had luitenant-generaal Groves een ochtendvergadering met minister van Oorlog Henry Stimson om de doelbeslissingen te bespreken.

Stimson zei tijdens deze bijeenkomst dat hij niet wilde dat Kyoto zou worden gebombardeerd. Stimson betoogde dat Kyoto geen militair doelwit was. Maar in plaats daarvan had het cultureel belang voor het land.

Het leger zette Kyoto steeds weer op de lijst, dus Stimson ging op 24 juli 1945 rechtstreeks naar president Truman en vroeg Truman om Kyoto van de doellijst te verwijderen. Stimson slaagde erin om Kyoto definitief van de lijst met steden te verwijderen.

Hij was het bijzonder nadrukkelijk eens met mijn suggestie dat als de eliminatie niet zou plaatsvinden, de bitterheid die zou worden veroorzaakt door een dergelijke moedwillige daad het tijdens de lange naoorlogse periode onmogelijk zou kunnen maken om de Japanners op dat gebied met ons te verzoenen in plaats van om de Russen.

Henri Stimson

Samen met Stimsons bewondering voor de Japanse cultuur was dit de reden waarom Kyoto van de lijst werd geschrapt. Zijn bewondering begon toen hij in de jaren 1920 Kyoto bezocht voor zijn huwelijksreis. (Bron: BBC)