NASA heeft op 1 december 2014 een historisch apparaat buiten dienst gesteld in het Kennedy Space Center in Florida. Het was geen raket of zelfs geen deep space negen-ijzer. Het was de originele aftelklok, een groot analoog display ter grootte van een titanenpolshorloge dat aan de overkant van de rivier stond vanaf de plaats waar de raket werd gelanceerd en geduldig de seconden aftelde voor de ontploffing. Wat inspireerde NASA om een aftelling te gebruiken voor raketlanceringen?
NASA gebruikte een countdown voor raketlanceringen nadat ze was geïnspireerd door de film "Frau im Mond" van Fritz Lang. NASA nam het aftellen niet alleen over om technici te helpen synchroniseren, maar ontdekte ook dat het aankondigen van het aftellen anticipatie wekte bij degenen die thuis keken.
Hoe kwam Fritz Lang met een countdown voor raketten in zijn films?
Die Frau in de Mond is geschreven door Thea von Harbou, Lang's oude partner en zijn toenmalige vrouw. De twee gingen later uit elkaar, nadat von Harbou had besloten haar lot bij de nazi's te storten. De roman, die een groep sluwe maanzoekers volgt, is een achtbaanrit van driehoeksverhoudingen, zakelijke intriges en vuurgevechten op de maan, en Lang wilde er een film van maken.
Von Harbou had de ruimtevaart grondig onderzocht tijdens het schrijven van de roman, en Lang, die wilde dat zijn foto even wetenschappelijk onderbouwd zou zijn, schakelde Hermann Oberth in, de Transsylvanische instructeur die de hele ruimtemanie had veroorzaakt, als wetenschappelijk adviseur van de film. Oberth ging rechtdoor richting Berlijn.
Het resultaat was een grensverleggende samenwerking tussen kunst en wetenschap. Voor elke uitdaging waarmee de ruimtevarende personages werden geconfronteerd, raketontwerp, zuurstoftekorten en zwaartekracht. Oberth zou het meest waarschijnlijke antwoord berekenen, en Lang en zijn bemanning zouden het in daden omzetten. Andere Duitse raketenthousiastelingen, zoals Willy Ley en Max Valier, stroomden naar de set om hun twee cent toe te voegen en hun wildste fantasieën te zien uitkomen.
Lang voelde zich niet beperkt door zijn ogenschijnlijk beperkte budget; in een opmerkelijk regelitem bestelde hij 40 autoladingen zeezand om in vrachtwagens te laden en te roosteren om het ultieme maanlandschap te creëren. De berekeningen van de wetenschappers en de creativiteit van Lang waren de enige beperkingen. (Bron: Atlas Obscura)
NASA gebruikt het aftellen
Lang en zijn adviseurs bedachten een verscheidenheid aan ruimtevaartkenmerken die vervolgens op echte lanceerplatforms zouden verschijnen. De astronauten worden op hun plaats gehouden door voetbanden, terwijl de raket zelf tal van trappen en motoren heeft die hij één voor één overboord gooit, een voorbode van moderne ontwerpen. Tijdens het redactieproces is opnieuw een vooruitziende beslissing genomen.
De lancering zelf is een spannende gebeurtenis die een dramatische opbouw verdient. Lang was onvermurwbaar tegen geluid en weigerde effecten toe te voegen, dus de blasters opvoeren was uitgesloten. In plaats daarvan koos hij voor een minder voor de hand liggend spanningsmiddel: tussentitels.
Terwijl de astronauten op hun kooien liggen, ogen wijd opengesperd en monden op elkaar geklemd, wordt de video afgebroken tot een aankondiging: Noch 10 Sekunden! Er zijn nog maar 10 seconden over! Noch 6 Sekunden! zegt de missieleider terwijl hij de vuurhendel vasthoudt.
De cijfers worden groter en bedekken het scherm: 5, 4, 3, 2, 1, JETZT! Nutsvoorzieningen! De hendel wordt neergelaten en de raket schiet uit het water. Bijna een eeuw later gaat het hart nog steeds sneller kloppen.
De ruimteconsulenten van de film namen wat ze van de tegenslag leerden mee naar de Society for Space Travel, waar ze ontdekten dat het luide timing van lanceringen naar de tweede niet alleen theatraal, maar ook functioneel was. Toen NASA in 1 zijn eerste succesvolle satelliet, Explorer 1958, lanceerde, zeiden de journaals die de gebeurtenis lieten zien dat het moment was aangebroken en dat het aftellen op nul stond! (Bron: Atlas Obsura)